تغییر دولت در جمهوری اسلامی ایران در ماه اوت ۲٠۱٣ میلادی، امید تازهای برای گشایش فضای سیاسی به وجود آورده بود؛ اما باوجود وعدههای حسن روحانی رییسجمهور درباره پیشبرد و پشتیبانی از آزادی بیان، این دولت علیرغم چند اقدام نمایشی؛ تاکنون کوچکترین گامی در این مورد برنداشته است.
درواقع پس از آزادی نسرین ستوده وکیل دادگستری و یک روزنامهنگار در سپتامبر ۲۰۱۳، همچنان شمار بسیاری از روزنامهنگاران در زندانها بسر میبرند و بازداشتهای سیاسی نیز ادامه دارد. از این جمله میتوان بهعنوان نمونه به بازداشت ۲ تن از شاعران، فاطمه اختصاری و مهدی موسوی در شنبه هفت دسامبر دو هزار و سیزده اشاره داشت که بیشتر از یک ماه در زندان بسر بردند. بهتازگی نیز بسیاری از فعالین فرهنگی به خاطر بیان باورهای خود دستگیرشده و هماکنون در زندانها بسر میبرند. همچنین در ماههای اخیر شمار زیادی روزنامهنگار و فیلمساز دستگیر و زندانیشدهاند که ازجمله آنها میتوان از؛ صبا آذر پیک ـ روزنامهنگار، مهناز محمدی ـ فیلمساز، مهدی خزعلی ـ وبلاگنویس(وی چندی پیش آزاد شد)، ریحانه طباطبائی ـ روزنامهنگار و مرضیه رسولی ـ روزنامهنگار و وبلاگ نویس نام برد.
درعینحال انتشار بسیاری از روزنامهها نیز متوقفشده است و شمار بسیاری از روزنامهنگاران، وبلاگ نویسان، نویسندگان، کنشگران و پشتیبانان آزادی زبانهای مادری مربوط به اقلیتهای ملی که جز استفاده مسالمتآمیز از حق آزادی بیان خود حرکت دیگری انجام ندادهاند در زندان به سر میبرند.
سیاستهای محدودکننده دولت تازه، قدرت دسترسی مردم ایران را به اطلاعات و تماسهای خصوصی از راه اینترنت را بسیار محدود کرده است. سانسور گسترده بهصورت پدیدهای خفهکنندهتر از پیش، در تمام زمینههای زندگی سیاسی، اجتماعی و فرهنگی اعمال میشود: کتابهایی که پس از گذر از مرحلههای طولانی بازبینی «قانونی و مذهبی» وزارت ارشاد اسلامی، پروانه چاپ دریافت کردهاند، دوباره گرفتار تیغ سانسور دولتی میشوند. شمار روزافزونی از نویسندگان از ترس بازداشت اجباری، شکنجه و رفتار خشونتآمیز نهادهای دولت و حتا از ترس اعدام، در حال فرار از ایران هستند. برخی دیگر از این فعالین فرهنگی نیز در حال تعطیل حرفه خودند؛ و دیگر تحمل فشارهای کنونی را ندارند.
پن جهانی از مسئولان جمهوری اسلامی ایران، خواهان رعایت موردها ی زیر است:
– آزادی فوری و بدون قید و شرط نویسندگان، روزنامهنگاران و وبلاگ نویسان که تنها در پیوند با بهکارگیری حق مسالمتآمیز خود برای آزادی بیان اقدام کردهاند.
– لغو هرگونه سانسور و اجازه انتشار اطلاعات همخوان با موازین بینالمللی حقوق بشر.
– پایان دادن به سرکوب و تبعیض اقلیتهای ملی ازجمله اجازه دادن به آنان برای بیان آزادانه به زبان انتخابی خود؛ هم به گونهٔ گفتاری و هم بهصورت نوشتاری و همچنین مجاز بودن به ترویج و گسترش ارزشهای فرهنگی و نشر و پخش ادبیات خود.
– رعایت تعهدهای جمهوری اسلامی ایران به پیمانهای بینالمللی حقوق بشر برای پشتیبانی از حق آزادی بیان و گردهمایی و تشکل.
ترجمه و تکثیر: انجمن قلم ایران در تبعید
* پیوست: فهرست مستند نام زندانیان در جمهوری اسلامی ایران که در سال ۲٠۱٣ از سوی مرکز پن جهانی گردآوریشده است.