بخشی از تاریخ جنبش روشنفکری ایران ( دورۀ ۵ جلدی) ملیحه تیره گل – ایرانشهر( امریکا)

0
62
Bild könnte enthalten: eine oder mehrere Personen, im Freien und Nahaufnahme

Massoud Noghrehkar

۱۸ سال پیش وقتی این مجموعه منتشرشد، نخستین کسی که درباره این کارنوشت ملیحه تیره گل بود. یادگارهای قشنگی برای من گذاشته است، که این یکی از آن هاست.

بخشی از تاریخ جنبش روشنفکری ایران ( دورۀ ۵ جلدی)
ملیحه تیره گل – ایرانشهر( امریکا)
این مجموعه، چنان که برجلد کتاب های پنجگانه آن نوشته شده ، قرار است بررسی تاریخی / تحلیلی کانون نویسندگان ایران باشد. مسعود نقره کار برای تدوین این دوره ی پنج جلدی، قریب ده سال به گرد آوری مآخذ، گفت و گو با نویسندگان در گیر درجریانات تشکیل کانون، و مطالعه و بررسی مدارک تاریخی، مشغول بوده است، و با این که خود در پیش گفتار کتاب چند بار به ناکامل بودن و کاستی های احتمالی آن اشاره می کند، فرآورده ی یک دهه کوشش و مطالعه و صرف وقت، یعنی گرد آوری اجزاء پدیده ای که وجود داشت، اما از نظر تحقیق و پژوهش قابل مراجعه نبود، حتا ار کاستی هایی هم داشته باشد، باز کاری کارستان است. می گوئیم: ” اگر”،زیرا که خواندن و بررسی این اثرِ بیش از ۳ هزار صفحه ای، زمان بیشتر و مکان گسترده تری برای نگارش یک نقد همه جانبه را طلب می کند.
جلد اول کتاب، پس از یک بازنگری ِ فشرده از فرهنگ و هنرایران در دوران معاصر، به زمینه های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی شکل گیری کانون نویسندگان ایران، چگونگی شگل گیری آن، ( اساسنامه کانون و فعالیت های دوره نخست کانون – سال ۱۳۴۵ تا ۱۳۴۹ اختصاص دارد) که به همراه حدود ۲۰۰ صفحه سند و عکس، به چاپ رسیده است.
جلد دوم کتاب، پس از مرور رویدادهای مربوط به نشر کتاب و امور نوشتاری از سال تعطیل شدن کانون، رویداد شب های شعر گوته، انقلاب ۵۷، شکل گیری دوره ی دوم کانون نویسندگان ( ۱۳۵۵ تا ۱۳۶۰)، فعالیت ها، انشعاب درکانون و نقش حزب توده در آن، شکل گیری ” شورای نویسندگان و هنرمندان ایران”، و دیدگاه ها و جمع بندی ها، اسناد و عکس ها را شامل می شود.
جلد سوم، بحث های مربوط به چگونگی آغاز فعالیت مجدد و علنی کانون نویسندگان و رویدادهای مربوط به آن( دوره ی سوم ۱۳۶۷ تا ۱۳۸۰) را، همراه با اسناد و عکس ها در بر دارد.
جلد چهارم، مربوط به تاسیس ” کانون نویسندگان ایران درتبعید” ( ۱۳۶۱= ۱۹۸۲میلادی) است ، که شامل چگونگی شکل گیری ، فعالیت ها، بازتاب های این کانون نسبت به فعالیت ها و دیدگاه های کانون در درون مرز و رابطه ی کانون با ” انجمن قلم ایران” می شود. این جلد از کتاب نیز تعداد زیادی اطلاعیه، اعلامیه، و بیانیه های کانون نویسندگان ایران در تبعید را به هراه عکس هایی از اعضاء و هیئت دبیران کانون در طی دوره های گذشته به چاپ رسانیده است.
جلد پنجم، مصاحبه های مسعود نقره کار است با اعضای دوران متفاوت کانون نویسندگان، که اکثر آنان هم اکنون در برون مرزهای ایران زیست می کنند و برخی از آنان در حال حاضر عضو کانون نویسندگان در تبعید هستند.
چنانچه که گفته شد اهمیت این اثر- سوای کاستی های احتمالی در ساختار یا محتوای آن- بیش از آن است که به این معرفی مختصر بسنده شود.زیرا با همه ی زحماتی که دکتر نقره کار برای تدوین آن محتمل شده اند، سکوت در باره ی کاستی های احتمالی این اثر، می تواند به تحریف تاریخ منجر شود، و یا نا دیده گرفتن نقاط درخشان کار می تواند به دلسردی مؤلفانی که سالیان سال بر روی یک موضوع پژوهش می کنند، بیانجامد.
اما درهرحال حضوراین اثر تاریخی در ساحت تاریخ فرهنگ ایران، به ویژه تاریخ روشنفکری ایران معاصر، رویدادی فرخنده است، زیرا که این مجموعه به منزله ی آئینه ای است در برابر تلاش های پیگیر اهل قلم در رویاروئی با پدیده های سانسور و دیکتاتوری در هر دو رژیم، و درعین حال کشمکش هایی را باز می تاباند که نویسندگان ما در راه نهادینه کردن گوهر دموکراسی با خود و با یکدیگر داشته اند.
****
ازهفته نامۀ ” ایرانشهر” ، جمعه ۱۰ شهریور ماه ۱۳۸۱ خورشیدی، سال نهم، شماره ۱۹۴
مجموعه ۵ جلدی ” بخشی از تاریخ جنبش روشنفکری ایران” را انتشارات باران در سوئد، در سال ۲۰۰۲ در ۳۴۹۹ صفحه منتشر کرد.

دیدگاهتان را بنویسید

Please enter your comment!
Please enter your name here